Over schaamte, goede zeden, naakte apen en boerka's (4)

vijgenblad

geen sleutel op de deur

De mens wordt naakt geboren, ongekleed. Enkel het hoofd heeft zijn haartooi meegekregen. Een tooi – het woord zegt het – die misschien eerder gericht is op esthetiek, dan op bescherming. De mens wordt niet opgeleverd "sleutel op de deur". Hij wordt geboren met een mannelijke ruwbouw, zij met de meer elegante vrouwelijke ruwbouw, al is dat woord voor haar wat slecht gekozen. De hulpeloze kwetsbare baby wordt gekleed, gekoesterd en met de meestezorg omringd op de lange weg naar volwassenheid. Want die naaktheid geldt evenzeer de binnenzijde: ook de binnenzijde heeft vorming, bekleding en bescherming nodig. Om leefbaar te zijn moet de ruwbouw bekleed worden.

Huis in ruwbouw
hij wordt geboren met een mannelijke ruwbouw

de mens kan zijn vacht zelf kiezen

In tegenstelling tot de vissen, de reptielen en de amfibieën is de mens warmbloedig. Dus onafhankelijker, want minder verbonden met zijn biotoop. Alaska of de evenaar: beide uitersten zijn leefbaar. Hij is warmbloedig, net als de vogels en de zoogdieren, maar anders dan deze, zonder een beschermende vacht of vetlaag – een corpulente buurman niet te na gesproken. Van nature uit is hij niet beschermd en dus bestemd om te leven in een subtropisch paradijs... of om bekleed te worden.


De mens kan zijn vacht zelf kiezen en maakt daar heel nadrukkelijk gebruik van. Zo kan hij veruitwendigen wat binnenin leeft – de stemming, de artistieke smaak – en zich ook aanpassen aan de eisen van ’t moment: hij kan zijn overall ruilen voor feestkledij. Die keuzevrijheid illustreert de aparte plaats die de mens inneemt in deze schepping. En zelfs dat stukje haartooi dat hij van nature uit heeft meegekregen, wordt gebrusht, gefriseerd, gekleurd…

Diverse soorten kapsels
dat stukje haartooi wordt gebrusht, gefriseerd, gekleurd…

het besef dat dit spelen risico's inhoudt

Opvoeding, sociale contacten en persoonlijke levensstijl geven de persoonlijkheid een eigen profiel. Waardoor ziel, geest en lichaam al of niet tot ontplooiing komen en zich ook op een originele wijze verhouden tot elkaar. Ook de invloed van de cultuur is overduidelijk. Hoewel er weinig verschil is in ruwbouw tussen bijvoorbeeld de Arabier en de Noord-Amerikaan, is er een totaal verschillende "way of life" en een gans andere waardeschaal. Ook wat betreft het omgaan met het lichaam, de relatie tussen man en vrouw en de sociale relaties in het algemeen.


De mens is een PERSOON met een zekere vrijheid. Hij is niet opgesloten in zijn instinct. Voor hem is heel veel maakbaar. Die maakbaarheid betreft ook zijn relaties en zijn seksualiteit. Want hij wordt wel gestuwd door het instinct, maar dat instinct duidt niet het kader of de grenzen aan, waarbinnen er gespeeld mag worden. Neen, die omgang wordt in goede banen geleid door persoonlijke keuzes. Die zijn dan al of niet conform de goede zeden – een begrip met meerdere betekenissen. Ofwel is het de grootste gemene deler van individuele overtuigingen omtrent het gedrag, ten dele ontleend aan vorige generaties. Ofwel verwijst het naar een tijdloos referentiekader – een gebruiksaanwijzing opgesteld door de Producent, die al of niet wordt nageleefd. 


Zijn naaktheid geeft de mens het besef dat het liefdesspel risico's inhoudt en dat dit gedrag een diepere impact heeft dan bijvoorbeeld samen eten. Want naakt voelt hij zich beschaamd en dat schaamtegevoel is vooral gericht op bekleding of bescherming van díe lichaamsdelen, die met het spel te maken hebben. Die seksuele identiteit heeft een erg belangrijke impact op zijn leven, en heeft dus nood aan protectie. Schaamte remt hem af en toont dat hij voorzichtig moet zijn in zijn keuzes en werk moet maken van die goede zeden als regulerend kader.


De 10 geboden - echtscheiding
een gebruiksaanwijzing opgesteld door de Producent

hij kijkt door de kleren heen

Via zijn kledij beschermt de mens niet enkel zijn huid, maar ook, en vooral, zijn privacy. Want tussen de buiten- en de binnenzijde, tussen de uiterlijke en de innerlijke mens, is er een nauwe band. De geklede mens beweegt zich vrijmoedig op het publieke forum. Openbaar ontbloot, voelt hij zich daarentegen ten diepste vernederd en ontmenselijkt. De naakte mensen in de concentratiekampen illustreerden dit. Wie een mens met dwang uitkleedt, wil hem verlagen tot een dier. Menselijkheid uit zich onder meer in het kleden van de naakte mens.


Kledij biedt uiteraard slechts een relatieve bescherming, want de man die een vrouw begerig aankijkt, gaat verder dan de buitenkant. Hij kijkt door de kleren heen, en intimideert de vrouw in haar diepste wezen. Zelfs gekleed, voelt zij zich ontkleed en ongewild gebruikt in een spel, waarvoor ze niet heeft gekozen. Ook vulgaire woorden doorbreken de bescherming, en kunnen heel diep kwetsen.


Sommigen kiezen er weliswaar voor om naakt te poseren. Misschien voor de lieve centen of voor de roem – om hun carrière te boosten. Misschien als exhibitionist of als een schreeuw om aandacht... Of om de gevestigde orde uit te dagen door in groep naakt te poseren voor die beroemde fotograaf – in groep kan je je wat meer permitteren. Of uit de kleren voor die kalender voor het goede doel, samen met de andere leden van de club, want een gewone kalender krijg je niet meer verkocht. Maar het passend karakter van al die acts als stichtend voorbeeld, is zeer dubieus.

Kleurrijke T-shirts
de geklede mens beweegt zich vrijmoedig