De dader, het slachtoffer en de vriend

Bekijk je liever de video?

Het is vreemd dat het kruis – een Romeinse executiepaal en marteltuig – als symbool voor een godsdienst werd gekozen. Dat gebeurde niet in de eerste eeuw, toen men nog met afschuw terugdacht aan die vreselijke doodsstrijd.
Een eenvoudig gestileerd visje was toen meer gangbaar als symbool van een nieuwe godsdienst die niet gediend was met uiterlijk vertoon. Ichtus – het Griekse woord voor vis – bevatte de eerste letters van de kern van het christelijk geloof.  
Later werd het kruisbeeld hét symbool. En dat lag helemaal in de lijn van de boodschap van de eerste christenen. Want anders dan je zou verwachten, benadrukten zij niet zozeer Jezus’ woord en daad, hoewel die toch heel bijzonder waren. Neen, zijn dood en opstanding kregen alle aandacht. Waarom werd die kruisdood dan zo - vaak letterlijk - in de verf gezet?

sterven in zo'n omstandigheden is toch een nederlaag, en geen overwinning!

In het christelijk geloof neemt de kruisdood van Jezus een centrale plaats in. Getuige hiervan een ontelbaar aantal creaties in de schilderkunst, de beeldhouwkunst en architectuur. Vroeger waren kruisbeelden alomtegenwoordig. En telkens weer vóór het eten herinnerde de katholiek zichzelf met een kruisteken aan hetgeen in lang vervlogen tijden is gebeurd. De protestantse stroming was dan wel veel soberder in beeldgebruik, maar in muziek werd dat lijden toch prominent herdacht, denken we maar aan Bach...  

 

 

Partituur - Johannes-Passion
in muziek werd dat lijden prominent herdacht (Johannes-Passion)
De kruisdood wordt beschouwd als de kern van het christendom. Maar wat is er dan zo bijzonder aan die kruisdood? Want sterven in zo'n omstandigheden is toch een nederlaag, en geen overwinning! Joden beschouwden een gekruisigde als iemand die door God vervloekt was. En Paulus schrijft dat de boodschap van de kruisdood door het niet-joods publiek onthaald werd als onzin of dwaasheid. Zijn toehoorders hadden grote moeite met een godsdienst waarvan de stichter als misdadiger was terechtgesteld. Terwijl juist die dood voorgesteld werd als de toegangspoort tot God en hét goddelijk antwoord op de problemen van de mens.  

 

Jezus is natuurlijk wel als een onschuldige veroordeeld om religieuze en politieke motieven... en dat maakt Hem tot een held. Maar ook dat is niet ongewoon: de geschiedenis kent heel veel onschuldige slachtoffers en tal van helden die hun leven geofferd hebben voor de goede zaak. Als het sterven van Jezus zo uniek is, dan moeten we met een betere uitleg komen. We moeten het verschil aanduiden tussen de kruisdood en een gewone terechtstelling van een onschuldige. Wat is het verschil tussen Jezus en een gewone held?

hun stervensverhaal is toch totaal verschillend

Het unieke karakter van Jezus’ dood blijkt uit een vergelijking van de terechtstelling van Jezus met die van Stefanus. Stefanus was de eerste volgeling van Jezus die omwille van zijn geloof kort na de kruisdood en de verrijzenis vermoord werd. Zowel Jezus als Stefanus werden onschuldig terechtgesteld omwille van religieuze motieven... maar hun stervensverhaal toont duidelijke verschillen.

Wat lezen we over Stefanus?

 

Terwijl de mannen van de Hoge Raad Stefanus onderzoekend aankeken, zagen zij dat zijn gezicht leek op dat van een engel... Toen ze hoorden wat Stefanus over hen zei, werden ze razend. Ze knarsten met hun tanden van woede. Maar Stefanus was vol van de Heilige Geest. Hij keek omhoog naar de hemel en zag de stralende aanwezigheid van God. Ook zag hij Jezus naast God staan. En hij zei: "Kijk! Ik zie de hemel openstaan! Ik zie de Mensenzoon naast God staan!" Maar ze begonnen luidkeels te schreeuwen, stopten hun vingers in hun oren en stormden als één man op hem af. Ze sleepten hem de stad uit en gooiden hem met stenen dood...
Hij riep naar de Heer: "Heer Jezus, ontvang mijn geest!" Hij viel op zijn knieën en riep luid: "Heer, vergeef hun deze misdaad!" Toen stierf hij. (Handelingen‬ ‭7:54-60‬ ‭BB‬‬)
‭‭
Stefanus werd in beschuldiging gesteld, verdedigt zich vol overtuiging, wordt gestenigd en sterft. Maar hij heeft een bovennatuurlijke ervaring en dat is hem uiterlijk ook aan te zien. Hij ziet een geopende hemel waarin Jezus hem opwacht en hij straalt als een engel. Stefanus kent geen doodsstrijd.
De steniging van Stefanus - Jan Luycken
De steniging van Stefanus - Jan Luycken (1649 - 1712)

Stefanus verdedigt zich, Jezus zegt bijna niets

Het verhaal van Stefanus contrasteert sterk met dat van Jezus. Stefanus verdedigt zich, Jezus zegt bijna niets. Het gelaat van Stefanus schittert, dat van Jezus is niet om aan te zien. Stefanus ziet een geopende hemel, ervaart Gods liefde en ziet Gods pracht. Voor Jezus is de hemel gesloten en Hij komt in een nachtmerrie terecht. Het is middag en toch wordt het benauwend donker over het ganse land. Jezus sterft in een zwaar onweer, in de steek gelaten door zijn vrienden en ook alleen gelaten door zijn Vader.
Het verhaal van Stefanus contrasteert sterk met dat van Jezus
het verhaal van Stefanus contrasteert sterk met dat van Jezus
Jezus’ leven begon nochtans veelbelovend: In Bethlehem verschenen engelen en werd Hij door de hemel als Redder aangekondigd. Uit het niets klonk er toen muziek. Het was nacht, maar er was licht. Maar voor Herodes was hij echt niet welkom. Door een  kindermoord wou Hij die zogenaamde “Joodse Koning” voortijdig uit de weg ruimen. Toen is dat niet gelukt, maar drie decennia later stemt een andere Herodes in met Jezus’ kruisdood. 
Wat lezen we over die kruisdood?
Ze sloegen hem aan het kruis en ze verdeelden zijn kleren door erom te dobbelen... Samen met Jezus werden twee misdadigers aan het kruis geslagen, de ene rechts, de andere links van hem. Voorbijgangers beledigden hem en riepen smalend: "Jij, die de tempel afbreekt en in drie dagen opbouwt, red nu jezelf, als je de Zoon van God bent, en kom van het kruis af!" Zo dreven ook de opperpriesters, de schriftgeleerden en de oudsten de spot met hem: "Anderen heeft hij gered, maar zichzelf redden kan hij niet. Hij is toch koning van Israël? Laat hij maar van het kruis afkomen, dan zullen we in hem geloven. Hij vertrouwt op God. Laat God hem dan redden, als hij van hem houdt! Hij heeft toch gezegd dat hij Gods Zoon is." Zo hoonden hem ook de misdadigers die met hem waren gekruisigd. 
 
Van twaalf uur tot drie uur 's middags werd het over het hele land donker. Omstreeks drie uur riep Jezus luid: "Eli, Eli, lema sabachtani?" Dat betekent: Mijn God, mijn God, waarom hebt u mij verlaten? ...  Opnieuw riep Jezus luid en hij stierf. (Matteüs 27:35 - 50)
De kruisiging - Hans Baldung Grien
Hans Baldung Grien (1484 - 1545)

waarom laat Jezus zich gevangennemen?

Dat contrast tussen Jezus en Stefanus is bevreemdend. Waarom laat Jezus zich gevangennemen en waarom redt Hij zichzelf niet, zoals het publiek spottend opmerkt? Want wanneer je zoveel wonderen kan doen, moet dat toch wel mogelijk zijn! En waarom is de hemel boven Jezus gesloten en komt er geen bovennatuurlijke redding? Waarom wordt dat lijden Hem niet bespaard en laat de Vader Hem in de steek?

 

De tegenstelling tussen de lijdensweg van Jezus en die van Stefanus kan maar begrepen worden door een blik achter de schermen. Stefanus is een pijnlijke dood gestorven, maar hij hoefde niet te strijden: hij kon sterven met de woorden "Heer Jezus, ontvang mijn geest" want Jezus hield voor Hem de deur geopend. Hij moest zich geen zorgen maken want een Ander had in zijn plaats de echte strijd gestreden. Stefanus weet dat de ultieme overwinning van het goede op het kwade werd behaald... dat het enkel nog een kwestie is van tijd vooraleer die overwinning voor ieder zichtbaar wordt.

een benauwende overmacht

Jezus daarentegen zit midden in de strijd... een strijd waarvan de uitkomst beslissend is voor de toekomst van de mensheid. Eén rechtvaardige moet het opnemen tegen al het kwaad. Eén rechtvaardige tegenover een benauwende overmacht van mensen die met God verzoend moeten worden, terwijl een onzichtbare godsvijandige wereld met fanatiek geweld tegen Hem te keer gaat.

 

Jezus staat voor een onmenselijk zware opdracht en weet wat Hem te wachten staat. Daarom ziet Hij in de Hof van Getsemane de kruisiging met zoveel angst tegemoet. 

Want het is een strijd die Hij alleen moet voeren. Niemand, zelfs de Vader niet, kan Hem daarbij helpen. Hij roept uit “Mijn God, mijn God, waarom hebt U mij verlaten?” Maar dan volgen zijn laatste woorden voor Hij sterft: “Mijn werk is klaar” of in een klassieke vertaling “Het is volbracht”.Maar welke taak werd toen voltooid? 

Eén rechtvaardige moet het opnemen tegen al het kwaad
één rechtvaardige moet het opnemen tegen al het kwaad

dat soort lijden is niet uniek

Als we het lijdensverhaal oppervlakkig lezen, hebben we vooral oog voor de lichamelijke pijn die Jezus leed. Maar dat soort lijden is niet uniek. Heel veel mensen zijn een vreselijke dood gestorven.

 

Naast de lichamelijk pijn was er natuurlijk ook het emotionele lijden: het onbegrip van vele Joden, de onverschilligheid van de voorbijgangers, de spot van de soldaten, de haat van de Farizeeën, de eenzaamheid... want Jezus werd ook in de steek gelaten door zijn discipelen. Maar ook het emotionele leed van Jezus is niet uniek. Tal van mensen worden psychisch geterroriseerd en maken verschrikkelijke dingen mee.
Uniek is echter wel het verborgen lijden dat verband hield met de spirituele strijd die Hij moest voeren en die samenhangt met die uitspraak van Johannes de Doper drie jaar eerder: "Zie het Lam van God, dat de zonde van de wereld wegneemt". Johannes legt de link met de offerdiensten in het Oude Verbond. De dieren die daar werden gedood zijn een voorafbeelding van de dood van Jezus. En ook uit profetische teksten in het Oude Testament kan je afleiden dat dit "wegnemen" gepaard ging met een onmetelijk groot lijden.

 

 

Het lam van God dat de zonde van de wereld wegneemt

het doel van zijn komst naar deze wereld

Het lijdensverhaal in de vier evangeliën gaat niet in op hetgeen gebeurt achter de schermen. Maar in de maanden die daaraan voorafgingen, herhaalde Jezus tegenover zijn discipelen meermaals dat zijn dood en verrijzenis het doel waren van zijn komst naar deze wereld. En tijdens het laatste avondmaal werd duidelijk dat de rituelen van het Pascha-feest niet enkel een terugblik waren op de uittocht uit de slaverij in Egypte, maar vooral een uitkijken naar de toekomstige bevrijding van een meer fundamentele slavernij.

 

Daarna nam Hij een brood, dankte God ervoor, brak het in stukken en gaf het zijn leerlingen. ‘Dit is mijn lichaam dat voor jullie wordt gegeven,’ zei Hij. ‘Eet het ter herinnering aan Mij.’ Na het eten gaf Hij hun de beker en zei: ‘Deze beker wijn is het teken van Gods nieuwe verbond met jullie. Een verbond dat wordt bekrachtigd door mijn bloed, dat zal vloeien als een offer voor jullie...' Lucas 22:19-20 HTB

 

Met de woorden “Eet het ter herinnering aan Mij”  vraagt Jezus om die eenvoudige handelingen telkens weer als een kleine ceremonie te herhalen. Het is een ritueel dat het cruciale belang van zijn kruisdood als offerlam onderstreept - een kruisdood die een einde maakte aan de repetitieve offerdiensten in het Oude Verbond. Het eten van het brood en het drinken van de wijn is symboliek waardoor men zich die kruisdood toe-eigent, maar dat heeft natuurlijk slechts zin wanneer die handeling gedaan wordt met volle kennis en overtuiging, en ondersteund wordt door het echte leven. 

diagonaal verpakt doorheen de bijbelboeken

In de evangeliën vind je slechts een sobere zintuiglijke beschrijving van wat er op Golgotha gebeurde: datgene wat de toeschouwer kon zien en horen, meer niet. De schrijvers voegen er geen uitleg of interpretatie aan toe. Je kunt die hoofdstukken dus doornemen, zonder iets te lezen over de diepere betekenis van de kruisdood. Dat is verwonderlijk en tegelijk ook niet. 
Albert Servaes - de kruisiging
slechts een sobere zintuiglijke beschrijving (Albert Servaes)
Want de Bijbel geeft de kostbare parels niet zomaar prijs. Gods inzichten worden niet te pas en te onpas uitgeschreeuwd. Neen, God verpakt de diepere waarheden diagonaal doorheen de bijbelboeken. Want de diepere verborgen strijd aan het kruis wordt gesuggereerd door profetische verhalen in het Oude Testament, door Gods wet en door de offerdiensten. Er zijn ook teksten in het boek Job, in de Psalmen en in Jesaja die in verband staan met de beloofde Messias en die ons tonen dat er achter dat kruis zowel een onvergelijkbare tragiek, als een diepgaande bevrijding en genezing schuilgaat.

 

In het Nieuwe Testament hebben we de uitspraken van Jezus over zijn sterven en zijn opstanding. Maar het is vooral Paulus die de kruisdood een centrale plaats geeft in het christelijk geloof.

  

Om de kostbare parel te vinden, moeten we de Schrift aandachtig lezen, de tekstverbanden zien en er persoonlijk bij betrokken raken. Dat vraagt een open hart en stilte, zodat we ontvankelijk zijn voor Gods Geest. Met de kruisdood is dat zo: bij oppervlakkige lezing zien we slechts de held, en niet de Messias. 

Jezus ziet de ganse film

Uitgaande van al die teksten, proberen we via beeldspraak het offer te begrijpen. Het kruisoffer had tweeduizend jaar geleden plaats op Golgotha, net buiten de muren van Jeruzalem. Maar in onze fantasie zien we dat feit verheven boven tijd en ruimte: een gebeurtenis die tegelijk in, en tegelijk boven de geschiedenis staat.

 

We keren dus terug in de tijd, samen met de ganse mensheid. Want in wezen zijn die enkele mensen die toen aanwezig waren rond het kruis, een kleine afvaardiging van de ganse mensheid. De negatieve reacties van de aanwezigen zijn slechts een microscopisch kleine selectie van de afwijzende reacties van de mensheid in het algemeen.
Het decor rond het kruis wordt nu helemaal anders. Jezus ziet nu niet alleen die twee rovers, Hij ziet rondom zich de misdadigers van alle tijden. Hij ervaart niet enkel de spot van de hogepriesters, niet enkel de haat van zij die gekomen waren om Hem uit te lachen. Hij ervaart net zo goed het leedvermaak en de spot van miljoenen mensen – ook van onze tijdgenoten.
Jezus ziet de misdadigers van alle tijden
Jezus ziet de misdadigers van alle tijden
Jezus ziet niet enkel de onverschillige Romeinse soldaten die tijdens zijn doodsstrijd dobbelden om zijn kleren. Hij ziet de onverschillige egoïstische mens – de mens die profiteert van het lijden van een ander. Jezus voelt niet enkel het onbegrip of de sensatiezucht van de toevallige voorbijgangers, die hem misschien rekenden bij de misdadigers. Hij ervaart het onbegrip van al diegenen die bevooroordeeld zijn.

 

Maar Jezus was meer dan een getuige van pijn en onrecht, want Hij neemt in de rechtszaak tussen God en mens, als beschuldigde de plaats in van de mens. Tijdens een proces wordt de aanklacht voorgelezen, en dat gebeurt hier op een andere wijze. Sommige mensen zien in hun stervensuur in enkele seconden de film van hun leven passeren. Ik stel mij voor dat Jezus zo ook geconfronteerd werd met de zonde van de mensheid. Al het kwaad werd samengedrukt in een film van enkele uren, die 2000 jaar geleden eenmalig werd gepresenteerd op Golgota. Het evangelie beschrijft slechts de selectie... maar Jezus ziet de ganse film.

 

En sommige passages van die film betreffen ook onszelf. Want we herkennen onszelf toch allemaal een beetje in de misdadigers, in de Romeinse soldaten, in de onverschillige voorbijgangers en in de angstige discipelen.

Filmrolletje
sommige passages van die film betreffen ook onszelf

vuur maken met een vergrootglas

 Die aanklachten lijken op vuur maken met een vergrootglas. Al die hete zonnestralen worden verzameld tot één klein brandend puntje. Zo was de kruisdood: in een andere dimensie werd door God de Vader elke vorm van kwaad en pijn verzameld en geprojecteerd op Jezus. 

 

Maar we mogen de Vader niet zien als kijker in de filmzaal of als rechter in een tribunaal. De horror van de kruisdood treft natuurlijk ook Hem, veel meer dan bij een moeder die, indien het mogelijk ware, de pijn van haar kind zelf zou willen dragen. Want het kwaad van alle tijden treedt als een hartverscheurende gruwel binnen in de drieëne God. Enkel door zo het kwaad te overwinnen, kunnen God en mens verzoend worden.

kwaad en pijn geprojecteerd op Jezus
de kruisdood: alle kwaad en pijn geprojecteerd op Jezus

wat is er dan weggenomen?

Johannes zei dat Jezus de zonde van de wereld zou wegnemen. Wat is er dan weggenomen? De jaren vóór en na Christus tonen toch geen verschil! Het kwaad is toch niet van deze wereld weggenomen, integendeel. 

 

Zonde is geen synoniem van kwaad, het is veel ruimer. “De zonde wegnemen” heeft betrekking op de relatie tussen God en mens. Dat taalgebruik kadert in de rechtszaak waarin het hoogverraad van de mens tegenover zijn Schepper wordt beoordeeld, en het breken van Gods wetten. Want de mens beschadigt niet alleen de mensenwereld, maar ook de tijdloze goddelijke orde, en daarvoor gebruiken we het woord 'zonde'. 

 

Een ontmoeting met God is pas mogelijk wanneer die zonde in de verborgen dimensie weggenomen wordt, en de mens wordt witgewassen. Enkel Jezus is in staat om dat te doen, maar het kost Hem wel zijn leven. Enkel zijn leven kan de zonde van de mensheid compenseren. Door de kruisdood kan de relatiebreuk tussen God en mens hersteld worden.

 

Het kruisoffer had tweeduizend jaar geleden plaats op Golgota, net buiten de muren van Jeruzalem. Maar het is ook een feit verheven boven tijd en ruimte: een gebeurtenis die tegelijk in, en tegelijk boven de geschiedenis staat.

de mens wordt witgewassen
de mens wordt witgewassen

Hij identificeert zich met de slachtoffers …

Jezus ziet al die mensen, verzameld rond het kruis, in twee hoedanigheden: de mens als slachtoffer en de mens als dader of zondaar. En Jezus identificeert zich met het slachtoffer én met de dader.

 

Hij identificeert zich met de slachtoffers: Hij voelt hun pijn. Hij voelt de haat, de spot, de onverschilligheid... die zij ervaren hebben. Hij voelt het geweld dat hen werd aangedaan. Hij voelt hun ziekte en hun honger.
Een man, getekend door lijden, een man, die weet wat pijn is, een man, voor wie men de ogen sluit; verguisd en niet in tel. En toch: hij heeft onze ziekten gedragen, al ons leed op zich genomen. Maar wij zagen hem als een uitgestotene, door God geslagen en vernederd. (Jesaja 53:3 - 8)

 

... want Ik had honger en u hebt Mij niet te eten gegeven, Ik had dorst en gij hebt Mij niet te drinken gegeven, Ik was een vreemdeling, en gij hebt Mij niet opgenomen... wat u aan één van deze geringsten niet hebt gedaan, hebt u ook aan Mij niet gedaan. (Matteüs 25:42)

 

Jezus leerde "Elke dag heeft genoeg aan zijn eigen leed". Maar stel je eens voor dat al je verdriet, al je pijn, al je teleurstelling, al je onmacht... van je ganse leven samenkomt op één dag. Voeg daaraan toe het verdriet van iedereen die je kent, de pijn van alle Belgen, de teleurstelling, de vernedering op wereldschaal. Voeg daaraan toe alle pijn, alle onmacht van de vorige generaties… en leg dat dan op Jezus. Het kruisoffer… een verschrikkelijke ervaring. 
Beschadigde hoofdjes van kinderpoppen
Hij identificeert zich met de slachtoffers

… en met de dader

Maar Jezus gaat verder. Hij identificeert zich niet enkel met het slachtoffer, maar ook met de dader. Hij wordt één met elk van hen. Hij werd bevuild met al hun zonden en draagt hun straf. Hij voelt de schaamte die de dader ervaart wanneer zijn misdaad aan het licht komt. Hij voelt de wroeging: de onuitstaanbare pijn van diegene die beseft wat hij allemaal vernietigd heeft... en dat het anders had kunnen zijn. 

 

Om onze zonden werd hij doorboord, onder onze schulden vermorzeld. De straf die hij onderging, bracht ons de vrede; de wonden die hij opliep, brachten ons genezing. Wij liepen verloren als schapen, ieder van ons ging zijn eigen weg. Maar de Heer heeft hem gestraft, op hem kwam de schuld neer, de schuld van ons allen. Gewillig liet hij zich mishandelen, geen woord kwam over zijn lippen. Hij hield zich stil, als een lam op weg naar de slachtbank, als een schaap onder de handen van scheerders. Hij werd gevangengenomen, veroordeeld en daarna weggeleid. Geen van zijn tijdgenoten die zich om hem bekommerde. Hij werd uit het leven weggerukt, met de dood gestraft om de zonden van mijn volk. (Jesaja 53:3 - 8)

 

Het lijden dat Jezus ervoer was dus onvoorstelbaar veel groter dan wat voor de buitenstander zichtbaar was. Het had een kosmische dimensie. In het kruisoffer werd Jezus geconfronteerd met de optelsom van alle slechtheid en van alle verschrikkingen. Zoiets is uniek en er is geen begin van vergelijking mogelijk met wat enig mens ooit heeft meegemaakt. Alleen een oneindig sterke en liefdevolle God kan zo'n verschrikking dragen zonder daaraan zelf ten onder te gaan.

 

 (Hiëronymus Bosch - de kruisdraging)
de optelsom van alle slechtheid (Hiëronymus Bosch)
Dat Jezus niet ten onder is gegaan, is pas waar indien, zoals Petrus beschrijft, "de dood Hem niet kon vasthouden". Want al die mooie woorden over de diepere betekenis van de kruisdood vallen in het water indien Jezus niet opnieuw levend is geworden, en op bovennatuurlijke wijze opgenomen werd door de Vader. 
 

... als Christus niet is opgewekt, is onze verkondiging zonder inhoud... Dan blijkt dat wij als getuigen van God over hem hebben gelogen...  als Christus niet is opgewekt, is uw geloof nutteloos, bent u nog een gevangene van uw zonden en worden de doden die Christus toebehoren niet gered. Als wij alleen voor dit leven op Christus hopen, zijn wij de beklagenswaardigste mensen die er zijn. (1 Korinthiërs 15:14-19)

 

een onooglijk detail in de geschiedenis

Maar de essentie van het offer ligt hierin dat Jezus nadat Hij als slachtoffer elke pijn ervaren heeft, vergeving schenkt aan al die daders. In de mensenwereld is vergeving schenken een persoonlijke zaak. Een derde kan niet in de plaats van de dader vergeving vragen, of in de plaats van het slachtoffer aan de dader vergeving schenken. Maar Jezus identificeerde zich met de slachtoffers en de daders en werd in een bepaalde zin één met hen. Hij kan het vergevingsproces voltooien.

 

Namens God en namens al wie ik gekwetst heb, kan Hij mij vergeving schenken. Dat maakt menselijke vergeving natuurlijk niet overbodig, maar wanneer ik vergevingsgezind ben, is  de rechtszaak tussen God en mens daar niet afhankelijk van. De vijandschap is weggenomen, en de weg naar God is nu geopend.
een klein brandend stipje
een klein brandend stipje
De kruisdood - dat kleine brandende stipje - is voor buitenstaanders een onooglijk detail in de geschiedenis. Niet vergelijkbaar met de slag om Normandië of met de maanlanding... Maar voor de insider is dat stipje als samenbundeling van alle tragedies, van onvoorstelbare waarde. Alleen God was in staat dat brandend stipje te incasseren, er vergevingsgezind op te reageren en het zo te overwinnen.

 

Het licht in Jezus is zo helder dat een geschiedenis met heel veel kwaad niet duister genoeg kan zijn om dat licht te doven. Gods liefde is zo groot, dat ze in staat is om het egoïsme van al die mensen te neutraliseren. Het leven of de kiemkracht in Jezus is zo sterk dat Hij uit de doden herrijst nadat hij ten onder ging aan onze zonden. Er zijn geen woorden om zoveel liefde te beschrijven.
We begrijpen nu waarom de Bijbel zegt dat de Vader Jezus "uitermate verhoogd heeft" en waarom elk mens ooit "voor Hem zal buigen". 

ik moet aan het kruis gaan staan in een derde hoedanigheid

We staan nu aan het kruis als dader en als slachtoffer. We hebben gezien hoe Jezus zich met ons identificeerde en hoe Hij namens ons de dader vergeving schonk en zo de weg naar de Vader vrij maakte.

 

Het is de bedoeling dat we in die rijkdom delen, want anders is dat offer tevergeefs. We kunnen ons met Hem identificeren en één worden met Hem. Namens al die anderen die ik gekwetst heb, heeft Hij mij vergeving geschonken. En namens mij heeft Hij vergeving geschonken aan al die anderen die mij gekwetst hebben. Maar dat deed Hij ongevraagd, buiten mijn wil om. Nu ik het besef, moet ik daar persoonlijk mee instemmen om er deel aan te krijgen. Ik moet mijn jawoord geven.

 

Ik moet dus aan het kruis gaan staan in een derde hoedanigheid. Niet meer als dader, niet meer als slachtoffer, maar nu als vriend van Jezus. In het lijdensverhaal staan er al enkele vrienden rond het kruis. Maria en Johannes bijvoorbeeld. Maar ook één van de rovers of de Romeinse commandant: hun houding veranderde gaandeweg van spotter naar vriend. En Jezus beloofde de rover dat hij diezelfde dag nog met Hem in het paradijs zou zijn.

 

Die rijkdom is ook voor ons beschikbaar. Niemand mag er aan twijfelen dat het aanbod niet voor hem bestemd is. Want Jezus heeft zich al met ons geïdentificeerd en zo al een stap gezet in onze richting. Hij heeft onze zonden al gedragen. Het is nu aan ons om naar Hem toe te gaan.

een jawoord dat het ganse leven omgooit

Jezus werd als schuldige gestraft, zodat de mens die deze indeplaatsstelling aanvaardt, vrijuit kan gaan. Maar die aanvaarding is geen vrijblijvende handtekening voor ontvangst van een postpakket. Neen, het is een ja-woord dat het ganse leven omgooit en lijkt op de huwelijksbelofte: het veronderstelt een ontluikende liefde en de bereidheid om het autonome leven stop te zetten. Het ja-woord aan Jezus vereist ook oprechte spijt over zonde en egoïsme, en de vaste wil om vanaf nu Jezus als meerdere te erkennen en in overeenstemming met Hem te leven. 

 

geen vrijblijvende handtekening voor ontvangst van een postpakket
geen vrijblijvende handtekening voor ontvangst van een postpakket

De kruisdood houdt niet enkel in dat de mens bevrijd kan worden van al wat slecht is, maar ook dat hij geestelijk opnieuw geboren wordt en niet hoeft te hervallen in de oude sleur. Of zoals Paulus het formuleert:  

 

Beschouw uzelf daarom als dood voor de zonde. Omdat u één bent met Christus Jezus, leeft u nu voor God. Laat de zonde dan niet meer heersen in uw sterfelijk lichaam. ... Nee, maak van uzelf een werktuig voor God, omdat u met Christus gestorven bent, om nu met Hem te leven. U bent immers dood geweest en weer levend geworden. Laat God dan ieder deel van uw lichaam kunnen gebruiken om goed te doen. Romeinen 6:11-14 HTB