Wanneer het gesprek gaat over goede zeden, gaan sommigen erg kort door de bocht: "Er is toch niets mis met bloot!? We worden allemaal zo geboren!". Zo'n slogan klinkt wel goed: dat we allemaal bloot geboren worden, zal niemand ontkennen. Maar daarmee is nog niet aangetoond dat een mens zich mag blootgeven en er ook goed aan doet die andere in zijn naaktheid te bezichtigen.
Die uitspraak wijst zelfs op het tegendeel, want het feit dat de mens als enige naakt of onbeschermd geboren wordt, terwijl die huid toch zeer kwetsbaar is – niet bestand tegen de fricties van het normale leven – toont dat het argument geen steek houdt. Het menselijk lichaam vraagt om bescherming!
"Goede zeden" is een uitdrukking die in de strafwet voorkomt, want wie de goede zeden schendt, is strafbaar... in theorie althans. Want wat die goede zeden inhouden, weten we niet meer. Gedragingen die de vorige generaties strafbaar stelden, worden vandaag misschien getolereerd. Of aangemoedigd, want sommigen prediken een libertijnse levensstijl waarin het concept goede zeden quasi afwezig is. De titels op de covers van de populaire tijdschriften liegen er niet om: je wordt aangespoord om een scheve schaats te rijden. Tegelijk schreeuwen die covers de ellende uit over wat er zoal misgaat in onze maatschappij. Maar het ene wordt niet met het andere in verband gebracht.
Er wordt flink wat geld tegenaan gegooid om die normloosheid te promoten. Want meer dan wie ook, maakt de reclame gebruik van de nieuwe moraal, om de aandacht naar een product toe te halen. Games en videoclips illustreren wat vandaag aanvaardbaar is. En op het internet kom je erotiek overal tegen – soms één klik verwijderd achter het uitnodigende knopje "18+". Maar ook die leeftijd staat ter discussie.
Media die hun reputatie hoog willen houden, doen het iets omzichtiger. Boeiende analyses over normvervaging worden afgewisseld met allerlei pikante weetjes en met leuke gedurfde bijlagen. De grenzen van het fatsoen worden afgetast want het oog wil ook wat, de concurrentie staat niet stil. Het aanbod is trouwens artistiek verantwoord, en wanneer het dat niet zou zijn, dient het de informatieopdracht.
Natuurlijk zijn er ook velen niet gelukkig met die gang van zaken. Velen doen er niet aan mee. Maar die tegenstem wordt in het publieke forum meestal weggehoond. Ze ligt niet goed in de markt want ze heeft geen commerciële waarde.
Aanbod is er nu vooral via internet en Tv. De techniek werkt drempelverlagend want je moet niet meer uit je luie zetel. En je passeert niet langer live en herkenbaar aan de kassa met bezwarend materiaal. Het resultaat van al dat aanbod is gewenning en een verschuiving van de grenzen. Voor sommigen volstaat bloot niet langer: het mag wat jonger, en er mag geweld aan worden toegevoegd. Want wie na al die prikkels nog een kick wil, heeft nood aan een sterkere dosis of aan iets anders, en zo kom je uit bij het perverse.
Tachtig procent van de mannen en veertig procent van de vrouwen zouden wel eens de gratis pornosites op het internet bezoeken. Dat leidt tot een toenemend aantal persoonlijke problemen, want sommigen kunnen niet meer zonder, en wie verslaafd is, leeft in een verengde wereld en kan in zijn gezin, op het werk, … niet meer normaal functioneren. Dwanggedachten eisen alle energie en aandacht op. De partner wordt gereduceerd tot lijdend voorwerp.
De normvervaging beïnvloedt de mens in al zijn doen en laten. De diverse aspecten van een mens vormen een geheel. Normloosheid op seksueel terrein breekt schaamte af zodat het interne controlemechanisme niet meer naar behoren werkt… wat wellicht een weerslag heeft op andere terreinen. En wie immoreel handelt, trekt ook zijn omgeving mee omlaag, of laat minstens zijn familie bloeden.
Bovendien heeft elke maatschappij een aantal zwakke schakels - smeltpatronen die heel wat vlugger doorslaan dan de norm en die hun omgeving meesleuren in hun val. Eén doorgeslagen zekering verlamt een gans circuit en een kortsluiting kan erg veel schade aanrichten. Seksueel misbruik veroorzaakt trauma’s die het verdere leven hypothekeren. De prijs die de slachtoffers betalen is onnoemelijk groot.
De normvervaging zadelt ons ook op met andere maatschappelijke problemen. Want die permissieve cultuur is een kweekvijver met veel algen. Het criminele milieu ruikt geld en verleent aan de aanbodzijde zijn professionele bijstand. Venus sluit met Mammon en met andere mindere goden een monsterverbond, waar je moeilijk tegenop kan. Het pornocircuit leent zich goed tot illegale en bedrieglijke praktijken, want om begrijpelijke redenen mist de klant hier zijn normale vrijmoedigheid. Wie bedrogen wordt, hangt dat niet aan de grote klok en verkiest het stilzwijgen.
Het zal niet meevallen om als een gevangene van de begeerte te moeten leven. Het plezier is kortstondig en de onrust en de schuldgevoelens die er op volgen, groot. Sommigen willen uit eigen beweging af van een gore levensstijl, of worden door de rechterlijke macht tot de orde geroepen en gedwongen hun gedrag in vraag te stellen. Maar het zijn schapen zonder herder – verloren schapen op een wachtlijst. Want het aantal slachtoffers en daders wordt zo groot, dat de maatschappij er niet in slaagt de gewonden te verzorgen en adequate bijstand te verlenen. Voor hulpverleners is het dweilen met de kraan open. En toch wordt de promotiecampagne voor de nieuwe moraal onverdroten voortgezet!
De interne weerstand binnen onze westerse cultuur tegen de overdosis seks is marginaal. Het verzet van diegenen die de tradities in eer wensen te houden, is gebroken. De overdrijving van de vorige generaties bezorgde deze conservatieven al een slechte uitgangspositie. Bovendien ontbrak het hen aan rationele argumenten, want het gezagsargument "zoiets doe je toch niet!" leek eertijds te volstaan. Verdere uitleg was overbodig. Maar dat gezag klonk niet overtuigend, want het werd vaak ondergraven door een dubbele moraal. Hetgeen gebeurde in het verborgene - het al of niet aangedikte verdriet van België - ontkrachtte de zedenpreken.
De zwijgende meerderheid van weleer behoudt het stilzwijgen en kalft intussen verder af. De moraalridders – met zo'n etiket krijg je iedereen monddood! – hangen in de touwen. Murw geslagen door een jarenlange campagne die hen verbande naar de middeleeuwen. Zwijgen lijkt trouwens de beste optie, want het cynisme is zo groot dat elke opmerking van die kleinzerige rechtse achterhoede als een boemerang naar hen terugkeert. Het publieke forum lijkt op die momenten op een amusementsprogramma dat het moet hebben van spot en dubbelzinnige opmerkingen. Elke uitspraak is als munitie die tegen je gebruikt wordt. De kritiek op een reclamecampagne die over de schreef gaat, wordt dankbaar in ontvangst genomen als onbetaalde publiciteit.
Soms is er een etterbuil die openspat en grote maatschappelijke beroering veroorzaakt. Dan wordt er even op de pauzeknop geduwd en wordt het onderwerp uit de amusementsfeer gehaald. Dan pas kunnen er publiekelijk dingen worden gezegd, die anders worden weggelachen. Maar de verontwaardiging en het zoeken naar remedies is oppervlakkig en kortstondig, want de epidemie is te wijd verspreid en de ziekte in een te ver stadium. Velen zien het gewoon niet in – met blindheid geslagen door de god van deze eeuw, dixit Paulus in het Romeinse Rijk. Of ze zijn niet echt bereid hun gewin of hun pleziertjes op te geven. Ze wachten even tot de storm geluwd is.